Raportet e Shqipërisë me Turqinë kohët e fundit janë më të afërta, teksa qeveria turke po bën disa investime me rëndësi në vendin tonë në kuadër të bashkpunimit dy-palësh.

Mbi këtë marrëdhënie ka shkruar dhe gazetari grek, Efthymios Tsiliopoulos për faqen Himara.gr, ku ai analizon investimet e bëra në Shqipëri nga qeveria e Erdogan, ku sipas tij fshihet ndikimi politik me anë të ndihmës ekonomike.

Shkrimi i plotë:

Erdogan pëlqen të luajë “sulltanin” neo-Osman në rajonin e gjerë. Kjo është arsyeja pse ajo synon gjithashtu vendet e Ballkanit, veçanërisht ato me një popullsi myslimane. Kjo është arsyeja pse Shqipëria ishte një shënjestër kryesore dhe një pre e lehtë për diplomacinë turke, veçanërisht gjatë kryeministrisë së Edi Ramës.

Nën pretekstin e bashkëpunimit kulturor, ai po përpiqet dhe në një masë të madhe ka arritur të përfshijë Shqipërinë në sferën turke të ndikimit, ndërsa përhap agjendën e tij Islame. Për këtë qëllim, Turqia ka investuar në infrastrukturë dhe institucione fetare, ndërsa natyrisht nuk dështon të “shesë” bashkëpunimin dhe mbrojtjen ushtarake.

Një vit më parë, Erdogan deklaroi me krenari në një intervistë për Top Channel Shqiptar se Turqia ka investuar tre miliardë euro në Shqipëri. “Unë nuk e di se sa investime kanë ardhur nga BE, por e jona nuk do të ndalet,”- tha ai. Investimet e Turqisë në Shqipëri janë të synuara dhe strategjike. Banka e dytë më e madhe e Shqipërisë, hidrocentralet, një fabrikë çeliku, ish-operatori shtetëror i telekomunikacionit Albtelecom dhe operatori celular Eagle Mobile të gjithë janë vënë nën kontrollin e Turqisë.

Erdogan ofron depërtim ekonomik në Shqipëri në mënyrë që të konsolidojë kontrollin politik në vendin tonë fqinj. Por ndërsa Shqipëria shikon nga BE, ajo duhet të jetë e kujdesshme, veçanërisht në një kohë kur imazhi i Turqisë në Evropë nuk është më i miri. Me fjalë të tjera, Rama nuk ka hapësirë ​​për të lejuar Ankaranë të satelitojë vendin e tij. Duhet të theksohet se Turqia është partneri i pestë më i madh tregtar dhe investitori i gjashtë më i madh në Shqipëri.

Investimet dhe ndikimi politik

Shqipëria, si vendet e tjera në Ballkanin Perëndimor, duhet të jenë të vetëdijshme për aksionet. Perspektivat për rritje ekonomike, prosperitet, liri dhe demokraci të qëndrueshme bazohen në bashkëpunimin e ngushtë me BE, dhe jo në varësinë nga një regjim i pamëshirshëm që duket se është shpëtimtari. Vendet e Ballkanit Perëndimor janë në rrugën e anëtarësimit në BE. Në zgjerimin e ri, Shqipëria do të jetë e para që do të fillojë negociatat e pranimit.

Nga ana tjetër, Turqia po rrit përpjekjet e saj për të satelituar veçanërisht Shqipërinë, Kosovën, por edhe Maqedoninë e Veriut. Siç u përmend më lart, përveç financave, ajo “shet mbrojtje” ndaj tyre, por gjithashtu luan rolin e Islamit. Përveç kësaj, ai përpiqet të përdorë komunitetin shqiptar që jeton në Turqi.

Ndërsa investimet turke në Shqipëri bëhen mbi baza ekonomike, ato përdoren gjithashtu për të kultivuar marrëdhënie personale, por edhe si një mjet për të fituar ndikim politik përmes një sistemi klientelë. Regjimi Erdogan, për më tepër, ka potencialin të ndikojë në vendimet e ndërmarrjeve të mëdha turke. Për të qenë të saktë, ai i sharton investimet e tyre dhe zgjedhjet e tjera me qëllimet e tij politike dhe gjeopolitike.

Përqafimi Rama-Erdogan

Osmoza e botës turke të biznesit me regjimin Erdogan është reciprokisht e dobishme dhe ka marrë një dimension të tillë që disa flasin për një “lloj të ri të klasës politike të biznesit”. Ndërveprimi i biznesit dhe politikës e ka lejuar Erdoganin të lëvizë nga investimi përmes marrëdhënieve institucionale transnacionale në investimin në marrëdhëniet personale me udhëheqësit e vendeve të tjera.

Marrëdhënie të tilla në rastin e Shqipërisë pengojnë perspektivën e demokratizimit, sundimin e ligjit dhe mbizotërimin e një lloji perëndimor të normalitetit. Kjo indirekt, por qartë minon çdo përpjekje reforme duke nxitur praktika ad hoc në prokurimin publik që lehtësojnë korrupsionin. Në fund të fundit, sistemi politik në Shqipëri karakterizohet nga një funksion i dobët demokratik dhe polarizim shumë i mprehtë.

Në fakt, Shqipëria po përjeton një prapambetje përsa i përket standardeve demokratike. Lidhjet Erdogan-Rama i gërryen më tej ato, duke përforcuar ndikimin turk. Ajo që duket se Rama po injoron, ose nënvlerëson, është se BE nuk do të pranojë një vend që është “martuar” me Erdogan. Kryeministri shqiptar i është drejtuar Ankarasë për vite me radhë, duke marrë parasysh se ai merr forcë prej atje në marrëdhëniet e tij me Greqinë dhe Serbinë (ai i sheh ata si konkurrues) dhe në shtëpi. Nuk është rastësi që ai ishte udhëheqësi i vetëm nga Evropa që mori pjesë në dasmën e vajzës së “sulltanit”. Tani po negocion ndërtimin e një aeroporti në Avlona, ​​në veri të kufirit Greko-Shqiptar, për zhvillimin e turizmit.

Prania ushtarake turke

Më 29 korrik 1992, u nënshkrua një marrëveshje Shqipëri-Turqi për bashkëpunimin ushtarak. Marrëveshja përfshiu trajnimin dhe edukimin e personelit, bashkëpunimin në prodhimin e armëve, stërvitjet e përbashkëta ushtarake, shkëmbimin e delegacioneve dhe komitetet e përbashkëta për zgjerimin e lidhjeve ushtarake. Një muaj pasi u nënshkrua marrëveshja, një anije luftarake turke lundroi në Durrës për të treguar angazhimin e Turqisë për të “mbrojtur” Shqipërinë. Të dy vendet kanë kryer stërvitje të përbashkëta detare në Adriatik, në pjesën e pasme Greke.

Turqia ka luajtur një rol në ristrukturimin e ushtrisë shqiptare dhe sigurimin e ndihmës ushtarake. Ai gjithashtu ka trajnuar oficerë dhe komando shqiptarë. Marrëveshja dypalëshe përfshinte gjithashtu rindërtimin nga turqit të bazës detare Pasha Liman në Avlona, ​​në këmbim të dhënies së hyrjes dhe përdorimit nga Marina e Turqisë. Turqia ka një staf të përhershëm prej 20, i cili herë pas here rritet në 250 persona. Disa herë, dy fregata turke janë ankoruar në bazë në të njëjtën kohë.

Rënia e sekularizmit

Historikisht, Islami ka qenë një shtesë relativisht e fundit në kulturën shqiptare. Shumica e popullsisë është myslimane, por pavarësisht ndryshimeve politike, Shqipëria ka qenë një shtet laik që nga themelimi i saj në 1912. Të gjitha regjimet kanë ndjekur një politikë të sekularizimit sistematik, pasi më shumë se 35% e popullsisë është e krishterë.

Erdogan është përpjekur të promovojë Islamin në Shqipëri për shumë vite. Kështu, në vitin 2015 ai përuroi Xhaminë e Madhe Namazgja, e cila u financua nga shërbimi turk Diyanet. Sidoqoftë, Ministri i Jashtëm shqiptar pohoi në New York se “nuk është e vërtetë që Turqia ka ndërtuar xhaminë më të madhe në Shqipëri, por që xhamia është ndërtuar për nevojat e myslimanëve”. Ai gjithashtu mohoi që dhjetëra xhami të reja në Shqipëri ishin financuar nga Turqia.

Kemal Ahmeti, një historian dhe filozof që shkroi esenë “Ruajtja e kulturës shqiptare nga tendencat turke”, argumenton se, menjëherë pas qeverisë shqiptare, Erdogan luan rolin më të fortë në Shqipëri. Ai është gjithashtu i shqetësuar për mungesën e kritikave ndaj Turqisë në mediat shqiptare. Siç shkruan ai karakteristikisht, “me këtë politikë, Shqipëria mbyll çdo portë në Perëndim”. Ai madje sugjeron që të merren masa konkrete për të mbrojtur Shqipërinë nga Salafizmi dhe Erdoganizmi.

Të dërguarit e Erdoganit (hoxhallarët, mësuesit, etj.) Depërtojnë në partitë politike, shoqatat akademike dhe xhamitë në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni Veriore dhe shtete të tjera të Ballkanit. Duke folur gjatë vizitës së Ramës në Ankara, Erdogan tha se të dy vendet “mendojnë me një mendje” për kërcënimin e Gulenistëve!

Dilema e Ramës

Shërbëtoria e Ramës ndaj Erdogan arrin nivele të pabesueshme, të cilat u referohen subjekteve të Portës së Lartë gjatë Perandorisë Osmane. Qytetarët turq i dorëzohen MIT në operacionet që të kujtojnë rrëmbimet xhihadiste të CIA-s. Shkollat ​​e ndërtuara dhe financuara nga lëvizja Gulen u mbyllën dhe iu dorëzuan shërbimit shtetëror turk Diyanet. Një ish zyrtar shqiptar i tha Financial Times se Ankaraja kishte dërguar një listë me qindra mbështetës të dyshuar të Gylenit për deportim.

Erdogan gjen terren dhe e bën atë. Nuk kalon një muaj pa një skandal që lidh zyrtarët e qeverisë Rama me krimin e organizuar. Një ish-ministër i brendshëm pritet të dalë në gjyq për trafikun e drogës. Bild gjerman publikoi rrjedhjet e bisedave, në të cilat diskutohet personaliteti famëkeq i botës së krimit, duke diskutuar zgjedhjet e vitit 2017 me dy kryetarë bashkish nga Partia Socialiste e Ramës. Rama pretendoi se kryetarët e bashkive mund të mos e dinin që bashkëbiseduesi i tyre ishte një kriminel.

Rama e pranon që Shqipëria ka probleme me korrupsionin dhe krimin, por këmbëngul se ai po ndërmerr hapa për t’i luftuar ata dhe kërkon ndihmë nga BE për ta arritur këtë. Sigurisht, ai nuk e pranon që është pjesë e problemit. Sidoqoftë, mbështetja ndërkombëtare për Ramën është zbehur ndërsa Perëndimi ka kuptuar se lufta kundër korrupsionit gjatë qeverisjes së saj është e dukshme.

Tani është e zakonshme që partia e Ramës është infektuar rëndë nga skandalet e blerjes së votave dhe lidhjet organike me krimin. Sa më shumë të izolohet Rama, aq më e mprehtë bëhet dilema e tij: ose të shkëputet nga Erdogan ose të kapet më shumë me të, që do të thotë satelizim i mëtejshëm i Shqipërisë me atë që do të thotë kjo për sigurinë e Greqisë.